Jednostka: Dydaktyka » Wydział Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych » Katedra Azji i Afryki
email: jerzyzda@gmail.com
Profesor nauk humanistycznych (tytuł w 2003 r.), historyk, politolog i arabista.
Działalność naukowa:
Studia na Wydziale Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego; magisterium i doktorat w zakresie stosunków międzynarodowych w Instytucie Studiów Międzynarodowych w Moskwie; habilitacja i profesura z historii Bliskiego Wschodu w Instytucie Historii PAN w Warszawie. Badania nad Bliskim Wschodem prowadzi od 1974 r. Dotyczą one historii nowożytnej i najnowszej, islamizmu, prawa muzułmańskiego, kontaktów międzykulturowych, problematyki rozwojowej i stosunków międzynarodowych.
W latach 1978–2010 pracował w Zakładzie Krajów Pozaeuropejskich PAN (dyrektor w latach 1993–2010); w latach 2010–2016 w Instytucie Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN (p.o. dyrektora i wicedyrektor ds. naukowych, w tym czasie kierownik Zakłady Cywilizacji Islamu); wykładał w SGH i UJ; od 2001 r. pracuje w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
Staże zagraniczne, m. in. roczne pobyty w Kuwejcie i Jordanii, w Egipcie, Anglii (SOAS, seminarium profesora H. Norrisa), stypendysta Fulbrighta (Uniwersytet Princeton, Jones Hall, seminarium profesora A. Udovitza), Rządu Francji (stypendium „haut niveau”, La Maison Mediterranéenne des Sciences de l’Homme, Aix-en-Provence), a także staże krótkoterminowe na Wydziale Teologii Uniwersytetu Stambulskiego, Wydziale Nauk Politycznych Istanbul Sehir Universitesi, na Wydziale Ekonomii i Nauk Politycznych Uniwersytetu Kairskiego, w The Institute for Diplomatic Studies w Rijadzie, The Institute for Middle East Strategic Studies w Teheranie.
Prowadził kwerendy w: The Houghton Library na Uniwersytecie Harvarda, w The Presbiterian Historical Society w Filadelfii, The Hope College w Holland (Michigan), The Theological Seminary of the Reformed Church w New Brunswick (New Jersey), Archiwum Państwowym Federacji Rosyjskiej (Moskwa), archiwach państwowych w Rabacie, Kairze, Ammanie, Teheranie i Maskacie oraz wielokrotnie w The National Archives i w The India Office w Londynie oraz w Le Centre des archives diplomatiques w Nantes i w La Courneuve, a także w Service historique de la Défense w Vincennes. Prowadził badania terenowe w Chinach w prowincjach Sinciang, Hunan i X’ian oraz w Omanie.
Brał udział w projektach międzynarodowych, m. in. „Individual and Society in the Mediterranean Muslim World” sponsorowanym w latach 1996–2001 przez European Science Foundation w Strassburgu. W latach 1998–2001 koordynował realizację polsko-fińskiego projektu badawczy “State and Everyday Life in Africa” sponsorowanego przez UNESCO, a w latach 2009–2013 – projektu „African Boderlands” finansowanym przez European Science Foundation. Był członkiem zespołu przy Bibliotece Narodowej ds. opracowania rękopisu W. Rzewuskiego.
Był wybierany do Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN kilku kadencji.
W latach 1994–2016 był redaktorem naczelnym rocznika, następnie kwartalnika „Hemispheres. Studies on Cultures and Societies” wydawanego przez PAN. Zorganizował studium podyplomowe „Polityka i kultura w krajach Azji i Afryki”, a w latach 2012–2014 był organizatorem trzech konferencji międzynarodowych o współczesnym Bliskim Wschodzie.
W 2003 r. uzyskał Nagrodę Naukową Wydziału I Nauk Społecznych PAN z zakresu orientalistyki za pracę Historia Arabii Wschodniej od czasów najdawniejszych do końca XIII w.
Uzyskał następujące granty MNiSzW i NCN: „Islam a globalizacja” (2003–2005 wspólnie z prof. Anną Mrozek-Dumanowską), „Niewolnictwo w Zatoce Perskiej w XX w.” (2006–2008), „Muzułmańska myśl społeczno-polityczna. Nurt Braci Muzułmanów” (2006–2008), „Społeczeństwa Bliskiego Wschodu w XX w.” (2009–2012), „Stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie w XX w.” (2010–2012), „Państwo na muzułmańskim Bliskim Wschodzie. Procesy genezy i czynniki trwania” (2011–2014), „The Arabian Mission i jej działalność w Zatoce Perskiej w latach 1889–1972. Zagadnienia komunikacji międzykulturowej, konwersji religijnej i historii regionu” (2014–2016); „Żołnierze muzułmańscy w armii francuskiej w czasie I wojny światowej a polityka multukulturalizmu” (2018–2020).
Wygłosił kilkadziesiąt wykładów za zagranicą na zaproszenie, w tym w: Zentrum Moderner Orient (Berlin), na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, na Uniwersytecie w Hajfie, w Institut des Relations Internationales w Casablance, na Uniwersytecie Szejka Zajda w Abu Zabi, w Department of Near Eastern Studies na Uniwersytecie w Princeton, w the Hagop Kevorkian Center for Near Eastern Studies (New York University), w Trinity College Uniwersytetu w Dublinie, w Wielkim Meczecie Sułtana Kabusa w Maskacie, w Beer Sheva University in the Negev, w St Anthony’s College Uniwersytetu w Oksfordzie, w Columbia University, Rutgers University, Institute of Diplomatic Studies (Rijad), Liverpool University, Collegium Maius (Uniwersytet Jagielloński).
Autor ponad stu dwudziestu artykułów naukowych i 20 książek.
Książki: Historia najnowsza Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej, Dialog, Warszawa, 2020; „Saving Sinners, even Moslems”. The Arabian Mission (1889–1973) and Its Intellectual Roots (Newcastle upon Tyne, 2018); Państwo na muzułmańskim Bliskim Wschodzie. Procesy genezy i czynniki trwania (Kraków, 2015); Middle Eastern Societies in the 20th Century (Newcastle upon Tyne, 2014), Speaking With Their Own Voices: The Stories of Slaves in the Persian Gulf in the 20th Century (Newcastle upon Tyne, 2014), Historia społeczeństw muzułmańskiego Bliskiego Wschodu w XX wieku (Warszawa, 2013), Slavery and Manumission: British Policy in the Red Sea and the Persian Gulf in the First Half of the 20th Century (Readings, 2013), Stosunki międzynarodowe na Bliskim Wschodzie w XX w. (Kraków, 2012), Bliski Wschód 2011: bunt czy rewolucja? (Kraków, 2011), Historia Bliskiego Wschodu w XX w. (Wrocław, 2010), Współczesna muzułmańska myśl społeczno-polityczna. Nurt Braci Muzułmanów (Warszawa, 2009); Slavery in the Persian Gulf in the First Half of the 20th Century (Warszawa, 2008); Historia Arabii Wschodniej (Wrocław, 2004, 2008), Arabia Saudyjska (Warszawa, 2004), Arabia w opisach europejskich podróżników i badaczy XVIII–XX w. (Warszawa, 1993), Emiraty wahhabickie. Z dziejów Arabii 1743–1932 (Warszawa, 1992), Początki państwowości Kuwejtu (1896–1904) (Warszawa, 1991), Bracia Muzułmanie i inni (Szczecin, 1986).
Wybrane artykuły i rozdziały: In Search of the Supracultural: American Missionaries in the Gulf in 1920s-1930s, „Islam and Muslim-Christian Relations”, Vol. 30, issue 3, 2019, ss. 383–399; Rev. John G. Lansing (1851-1906) on Preaching the Gospel to Muslims, „The Muslim World”, Vol. 109, July 2019, ss. 450-465; Nur al-Din al-Salimi (1286-1332/1869-1914 and Islamic Reform in the Modern Indentity Context, [w:] Local and Global Ibadi Identities, red. Y. Kondo, A. Ziaka, Olms, Weidemann, Hildesheim, 2019, s. 167–176 [407 s., 978-3-487-15567-8, 33 autorów]; Contesting Patriarchy in the Middle East: Social Proces and Values, [w:] Società, Valori, Conoscenza. Studi in Onore di Grzegorz J. Kaczyński, ed. by A.-M. Leonora, Bonanno Editore, Roma 2019, s. 251–268; Niedobór wody i żywności na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej a perspektywy współpracy regionalnej, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 4(XV) 2018, s. 139–156; Konstelacje polityczne na Bliskim Wschodzie w okresie zimnej wojny (1946-1990), „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 3(XV) 2018, s. 29-51; Państwo Islamskie w Iraku i Syrii (ISIS) a ład światowy, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 3(XV) 2018, s. 257-274; Rekonstrukcja Iraku i Syrii jako obszarów pokonfliktowych (2003-2018), „Bezpieczeństwo. Teoria i praktyka”, nr 3(XV) 2018, s. 25-45, Protestant Millennialism and Missions at the Turn of the 20th Century, “Hemispheres. Studies on Cultures and Societies”, Vol. 33/2018, s. 89-104; Państwo Islamskie a kryzys ładu powestfalskiego na Bliskim Wschodzie. Konsekwencje dla Zachodu, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 4 (XIII), 2016, s. 13–27; Imām Nūr al-Dīn al-Sālimī (1286–1332/1869–1914) – an Ūmānī Islamic Thinker and Reformer. A Preliminary Study, “Hemispheres. Studies on Cutures and Societies”, vol. 32, no. 2, 2016, s. 25–32; Contesting Enslavement: Voices of the Female Slaves from the Persian Gulf in the 1930s, “Die Welt des Islams”, Vol. 55, Issue 1, 2015, s. 62–82; The Right to Manumit and British Relations with Ibn Saud and Persia in the 1920s, “Journal of Contemporary History”, October 2015, vol. 50, 4, s. 786–804: The Saudi Shi’a and Political Reform in Saudi Arabia, [w:] Political Change in the Arab Gulf States. Stuck in Transition, red. M.A. Tetrault, G. Okruhlik, A. Kapiszewski, Boulder, London, Lynne Rienner Publishers, 2011, s. 137–167; Mniejszości etniczno-religijne Bliskiego Wschodu: strategie przetrwania w XX w., „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, 2011, nr 1 (VIII), s. 27–48; The Manumission Movement in the Gulf in the First Half of the Twentieth Century, “Middle Eastern Studies”, Vol. 47, no. 6, November 2011, s. 863–883; <Saving sinners, even Moslems>. The Arabian Mission in the Arabian Gulf, [w:] Conversions islamiques. Identités religieuses en Islam méditerranéen, éd. Mercedes Garcia-Arenal, Paris, Maisonneuve & Larose, 2001, s. 445–455; The Arabization and Islamization of ‘Uman and the “Kitab ansab al-’Arab” by Abu’l-Mundhir Salmah b. Muslim (Musallim?) al-‘Awtabi al-Suhari, “Sprawozdania z posiedzeń komisji naukowych, PAN, Oddział w Krakowie”, Vol. XLVI/1, 2002, s. 79–81.
Wykłady na zaproszenie w latach 2016–2019:
Pastor John G. Lansing (1852-1906) o głoszeniu Słowa wśród muzułmanów. Uwagi o miejscu islamu w eschatologii Amerykańskiego Kościoła Reformowanego, 27 marca 2019, Katedra Socjologii Religii Instytutu Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Oddział Krakowski Polskiego Towarzystwa Badań Reformacji
“Al-Imam Nur al-Din al-Salimi (1286-1332/1869-1914) and the “perfect mujtahid”, 14 October 2019, Cracow, konferencja międzynarodowa “Languages and Civilisations” z okazji 100-lecia Oriental Studies in Cracow
Protestantyzm amerykański wobec religii orientalnych, 16 October 2017, Warszawa, referat plenarny z okazji 65 lat Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN (1952-2017).
“Imam Nur al-Din al-Salimi (1286–1332/1869–1914) and Islamic Reform in the Modern Identity Context”, referat paper wygłoszony na 8th Conference in Ibadi Studies”, University of Tokyo, Japan, May 21, 2017.
“al-Imām Nūr al-Dīn al-Sālimī (1286-1332/1869-1914) – mufakkir wa mu’arrich” (al Imām Nūr al-Dīn al-Sālim 1286-1332/1869-1914) – thinker and historian), referat wygłoszony na Seminar “Noor Eddine Al Salmi” zorganizowany przez Oman National Commission for Education, Culture and Science, Muscat, 8 February 2017.
"Grasping slave identity. Voices of slaves from the Persian Gulf at the turn of the 20th c.", Workshop "Domestic Slavery, 15-19th c.: Sources, Cross-Perspectives, and Definitions", EHESS, College de France, Paris, March 24, 2016.
"The Arabian Mission. An Anthropological Approach", The Reformed Church Center, New Brunswick Theological Seminary, NJ, 18 February 2016.
"La politique musulmane. Muslim Soldiers in the French Army in 1914-1918", Brown Bag Lunch Seminar, The Department and Program in Near Eastern Studies, Princeton University, 15 February 2016.
"Healing Soul and Body: American Protestant Missionaries in the Middle East in the Late Colonial Era", The Department of Religion, Princeton University, 15 February 2016.
